Het epidemiologisch beeld is nu gunstig: een relatief laag aantal besmettingen en weinig nieuwe opnames in de ziekenhuizen en op de IC’s. Het RIVM geeft wel aan dat we rekening moeten houden met een mogelijke opleving van het virus en de opkomst van nieuwe varianten. De situatie is anders dan de afgelopen 2 jaar. Nederland is beter voorbereid en beschermd, vooral dankzij de opbouw van onze beschermingsgraad. Dat komt doordat veel mensen gevaccineerd zijn of eerder een infectie met het coronavirus hebben doorgemaakt. Die bescherming neemt af over tijd. Daarom bereiden we ons voor op verschillende scenario’s, waarin het aantal besmettingen weer toeneemt.

Zicht op het virus

Het RIVM houdt zicht op het virus door nieuwe oplevingen zo vroeg mogelijk te signaleren met instrumenten zoals rioolwatersurveillance, het monitoren van het aantal opnames in ziekenhuizen en op IC’s, de situatie in de verpleeghuizen en de internationale situatie. Het RIVM houdt de bescherming tegen het virus in de gaten door te kijken naar de vaccinatiegraad, het doen van onderzoek naar de (langetermijn-) effectiviteit van de coronavaccins en serologisch onderzoek.

Voorbereiding: testen en vaccineren

De GGD heeft een basiscapaciteit testen en vaccineren beschikbaar en kan snel opschalen wanneer nodig. Zelftesten bij klachten is het uitgangspunt, maar als het nodig is kan de GGD opschalen voor testen. Voor vaccineren is de huidige basiscapaciteit 300.000 vaccinaties per week, dit kan in 3 weken naar wekelijks 500.000 en binnen 6 weken naar wekelijks 1,5 miljoen vaccinaties. Het ministerie van VWS houdt er rekening mee dat in de komende maanden nieuwe vaccinatierondes nodig zijn. Indien nodig is er voldoende voorraad coronavaccins om de hele Nederlandse bevolking een herhaalvaccinatie aan te bieden. Het RIVM en de Gezondheidsraad blijven adviseren over de noodzaak voor een herhaalprik. Diverse farmaceuten werken momenteel aan aangepaste coronavaccins, zoals voor de omikronvariant. Zodra aangepaste vaccins op de Europese markt verschijnen, kan Nederland binnen de huidige aankoopcontracten van dezelfde farmaceut, de vaccins die we dan nog tegoed hebben, omzetten naar de nieuwe.

Het Maatschappelijke Impact Team

Er komt een Maatschappelijk Impact Team dat adviseert over de sociale, maatschappelijke en economische impact van coronamaatregelen. Jolande Sap wordt kwartiermaker en beoogd voorzitter van dit Maatschappelijk Impact Team. Het Maatschappelijk Impact Team staat naast het Outbreak Management Team en zal parallel daaraan adviseren over de bredere maatschappelijk impact van voorgestelde maatregelen. Het staat het Maatschappelijk Impact Team vrij om ook ongevraagd advies te geven.

Zorgketen optimaliseren

Eén van de doelen van het coronabeleid is om de zorg voor iedereen toegankelijk te houden. Het is belangrijk dat de (reguliere) zorgketen goed kan blijven functioneren, ook bij een opleving van het virus. De zorg heeft zich dan ook voorbereid op een komende coronagolf na het advies van de Taskforce Ondersteuning optimale inzet zorgmedewerkers. Er wordt gewerkt aan een optimale en flexibele inzet van zorgmedewerkers. Op basis van de aanbevelingen van het expertteam COVID ziekenhuiszorg bevordert het kabinet een effectieve inzet van de bestaande capaciteit in de hele zorgketen. Belangrijk hierbij is bijvoorbeeld de brede inzet van nieuwe initiatieven in de zorg die in de afgelopen 2 jaar succesvol zijn gebleken, maar nog niet in het hele land zijn toegepast. Het kabinet vraagt het LNAZ en de ROAZ- regio’s er voor te zorgen dat deze initiatieven tijdig in het hele land worden toegepast.

Sectoren

De overheid heeft zich voorbereid op een opleving van het virus, maar tegelijkertijd kan iedereen bijdragen aan het openhouden van de samenleving. Bijvoorbeeld door je te houden aan basisadviezen zoals handen wassen, thuis te blijven bij klachten, dan een zelftest te doen, te ventileren en de geadviseerde vaccinaties te halen. Het kabinet is verder ook het gesprek aangegaan met sectoren om samen te werken aan een langetermijnaanpak van corona. Ondernemers en instellingen hebben de afgelopen 2 jaar veel ervaring opgedaan en weten welke preventieve maatregelen en interventies het beste in de praktijk werken. Sectoren als het onderwijs, de culturele sector, sport, busvervoer, contactberoepen en de reisbranche hebben al voorstellen gedaan. Sectoren noemen een registratie- en gezondheidscheck van bezoekers vaak als werkbare maatregel. Ook looproutes, kuch- en spatschermen en vaste zitplaatsen zijn voor sectoren reële opties. De komende maanden blijft het kabinet in gesprek met de sectoren om hun plannen verder vorm te geven. Er worden maatregelenladders per sector gemaakt, oplopend van minder ingrijpende naar zwaardere maatregelen. Bij een nieuwe opleving van het virus staan de uitgewerkte sectorplannen aan de basis van het coronabeleid als ze voldoende solide zijn. Alleen bij zwaarwegende redenen kan van de sectorplannen worden afgeweken: als er sprake is van een zwart scenario, kunnen verdergaande maatregelen onvermijdelijk zijn.

Het uitgangspunt van het kabinet daarbij is het sluiten van scholen of de kinderopvang te allen tijde voorkomen, vanwege de impact op de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Onderwijs ligt bij het treffen van eventuele maatregelen onderop de stapel. Er zal slechts sprake zijn van een (gedeeltelijke) sluiting als er een virus(variant) komt, waarbij scholieren, studenten en personeel in de scholen en onderwijsinstellingen direct gevaar lopen.

Kwetsbaren

Het openhouden van de samenleving vraagt om een preventieve aanpak, gezond verstand en is de verantwoordelijkheid van ons allemaal. In het bijzonder heeft het kabinet in de voorbereidingen voor de langetermijnstrategie aandacht voor kwetsbare groepen en mensen die nog steeds de impact van de epidemie aan den lijve ondervinden, zoals mensen met langdurige klachten na corona, ondernemers met schulden en jongeren. Sectoren is ook gevraagd rekening te houden met medisch kwetsbaren. Sectoren weten zelf wat het beste werkt om hun klanten, bezoekers, leerlingen en medewerkers met een kwetsbare gezondheid te blijven verwelkomen en het kabinet denkt hierin met hen mee.

De officiële aftrap van de campagne vond op 25 november 2020 plaats tijdens het onlinecongres ‘Een nieuwe generatie ouderen langer thuis’. Ook werd het inspiratieplatform www.dewaardevanouderworden.nl  gelanceerd. Op deze website vinden de aankomende oudere generaties (55+’ers) onafhankelijk en simpel advies om zich effectief voor te bereiden op een minder mobiele levensfase. Door op tijd stappen te zetten, behoudt deze groep langer de regie en onafhankelijkheid.

Minister Hugo de Jonge (VWS) over ‘De waarde van ouder worden’: 'Ouder worden komt niet alleen met gebreken. Ouderen staan nog midden in de samenleving. Ze passen op hun kleinkinderen, zetten zich in bij verenigingen, zijn mantelzorgers en willen hun ervaringen meegeven aan de volgende generatie. Kortom: ouderen doen ertoe. Door dit te herkennen, erkennen en omarmen, werken we aan een samenleving waarin de waarde van ouderen niet verloren gaat.'

Over de campagne. In de campagne komen bekende en minder bekende Nederlanders aan het woord, die vertellen wat voor hen de waarde is van het ouder worden. Willeke Alberti figureert tijdens de campagne in een bijzonder filmpje, waarin ze samen met haar kleindochter te zien is. 'Ik heb veel meer zelfvertrouwen dan vroeger. Het leven, daar moet je van leren. Daar word je ook wijzer van. Dat is het mooie van ouder worden', zegt ze. Een orchideeënkweker zag dat de overname van zijn zaak niet doorging en besloot dan maar zelf door te werken. 'Die orchideeën houden me jong. Net als de jonge orchideeënkwekers die ik help door mijn kennis en ervaring met hen te delen', zegt hij.

‘De waarde van ouder worden’ is een initiatief van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in samenwerking met de Raad van Ouderen (RvO). Zie voor meer informatie ook www.dewaardevanouderworden.nl. Het manifest is opgesteld door drie initiatiefnemers. Deze initiatiefnemers zijn Gert-Jan Segers (fractievoorzitter ChristenUnie Tweede Kamer), Jan Slagter (bestuurder Omroep MAX) en Manon Vanderkaa (directeur KBO-PCOB). Met het manifest willen de initiatiefnemers zich inzetten voor een samenleving waarin ouderen een volwaardige plaats hebben.

Bron: Rijksoverheid

(Foto Martijn Beekman /VWS - 2018)

Basisregels voor iedereen

Voor iedereen in Nederland geldt:

• blijf bij klachten thuis en laat u testen;
• houd 1,5 meter afstand van anderen;
• was vaak uw handen en hoest en nies in uw elleboog;
• werk zoveel mogelijk thuis;
• vermijd drukte:
  • ga weg als het druk is;
  • reis zoveel mogelijk buiten de spits;
• draag een mondkapje in publieke binnenruimtes.

Werk thuis tenzij het echt niet anders kan

Het advies blijft om thuis te werken tenzij echt niet anders kan.

• Waar thuiswerken niet mogelijk is, spreiden werkgevers de werktijden.
• Mijd de spits.
• Een instelling of bedrijf kan 14 dagen gesloten worden wanneer de GGD heeft geconstateerd bij bron- en contactonderzoek dat de besmetting hier heeft plaatsgevonden.

Regels voor hygiëne

• Was vaak uw handen
  • 20 seconden lang met water en zeep, daarna handen goed drogen.
  • Voordat u naar buiten gaat, als u weer thuis komt, als u uw neus heeft gesnoten, en natuurlijk voor het eten en nadat u naar de wc bent geweest.
• Hoest en nies in de binnenkant van uw elleboog.
• Gebruik papieren zakdoekjes om uw neus te snuiten en gooi deze daarna weg.
  • Was daarna uw handen.
• Schud geen handen.

Regels voor 1,5 meter afstand houden

• Houd 1,5 meter afstand (2 armlengtes) van anderen.
  • Dit geldt voor iedereen: op straat, in winkels of andere gebouwen en op het werk, ook als u een vitale functie heeft. Mensen die tot één huishouden behoren, hoeven geen 1,5 meter afstand te bewaren. Ook uitgezonderd is het ondersteunen van hulpbehoevenden, zoals het duwen van een rolstoel.
  • Door 1,5 meter afstand te houden is de kans kleiner dat mensen elkaar besmetten.
  • Als u ziet dat het lastig wordt om 1,5 meter afstand te houden: ga weg.

Regels voor het vermijden van drukte

In groepen kan het virus zich makkelijk verspreiden, en het opsporen van bronnen en contacten is lastiger als grote groepen mensen bij elkaar zijn. Wanneer groepsvorming de publieke gezondheid of de veiligheid in gevaar brengt, kunnen handhavers optreden.

Draag een mondkapje

Iedereen van 13 jaar en ouder draagt een niet-medisch mondkapje in de volgende situaties:

• In alle voor publiek toegankelijke gebouwen en overdekte gebieden zoals:
  • Winkels, musea, gemeentehuizen, stations, vliegvelden, parkeergarages, benzinestations, etc.
  • Restaurants en cafés, theaters en concertzalen, wanneer mensen staan of lopen. Het mondkapje kan af wanneer mensen hebben plaatsgenomen op hun zitplaats.
• Bij de uitvoering van contactberoepen, zowel voor de dienstverlener als de klant.
• In het openbaar vervoer kunt u een boete krijgen als u geen mondkapje draagt.

In de volgende situaties hoeft u geen mondkapje te dragen:

• Tijdens het beoefenen van theater, dans, acteren of muziek in de vorm van een culturele uiting.
• In het zwembad in het water (maar in de kleedkamer en voor begeleiders buiten het water wel mondkapje)
• Als mensen die vanwege medische redenen of andere beperkingen het mondkapje niet kunnen dragen.

Niet-medische mondkapjes kunt u kopen of zelf maken. Bekijk de voorbeeldinstructie voor een niet-medisch mondkapje.

Regels voor testen en thuisblijven bij klachten

Iedereen die corona-gerelateerde klachten heeft dient thuis te blijven en zich te laten testen op het coronavirus. Zo kunnen mensen die in contact zijn geweest met een patiënt snel gewaarschuwd worden en maatregelen treffen om het virus niet verder te verspreiden. En mensen die positief testen op corona kunnen maatregelen treffen waardoor ze het virus niet verder verspreiden. Kleine kinderen en kinderen die op de basisschool zitten hoeven niet getest te worden als ze klachten hebben. Is uw kind erg ziek? Neem dan contact op met de huisarts. Die kan besluiten uw kind toch te testen. Ook kinderen die klachten krijgen nadat ze in contact zijn geweest met iemand met corona kunnen getest worden.

Lees meer over het testen en de regels over quarantaine. Hier is ook een brochure te vinden die mensen hulp en ondersteuning biedt bij quarantaine.

• Klachten die kunnen wijzen op corona zijn neusverkoudheid, loopneus, niezen, keelpijn, hoesten, plotseling verlies van reuk of smaak, verhoging, koorts en benauwdheid.
• Laat u testen als u 1 of meerdere van deze klachten heeft. Blijf thuis tot de uitslag van de test bekend is. Als u ook koorts heeft of benauwd bent, dan blijven ook uw huisgenoten thuis tot de uitslag van de test bekend is. Hebben uw huisgenoten ook klachten? Dan laten zij zich ook testen.
  • Als uit uw test blijkt dat u op dit moment geen corona heeft, mogen u en uw huisgenoten weer naar buiten. U kunt zelf ook weer naar buiten en aan het werk, tenzij u daar te ziek voor bent. Kinderen mogen weer naar school en naar de opvang. Gaan de klachten niet over, worden ze erger of krijgt u nieuwe klachten? Bel dan de huisarts. Bel in een levensbedreigende situatie altijd 112.
  • Als uit uw test blijkt dat u wel corona heeft, blijven u en uw huisgenoten thuis. U hoort van de GGD wat u en de mensen om u heen moeten doen. Meer informatie over de leefregels thuis en wat u moet doen als u corona heeft vindt u op de website van het RIVM.
  • De GGD voert bron- en contactonderzoek uit. De GGD benadert mensen die in contact zijn geweest met een besmette persoon en geeft daarbij gedragsinstructies, waaronder de instructie in thuisquarantaine te gaan wanneer het een nauw contact betreft.
• Bent u ernstig ziek, neem dan direct telefonisch contact op met uw huisarts of huisartsenpost. Bel in een levensbedreigende situatie 112.